Bergvolkeren en bootreizen

Er staan vijf volwassenen op hun gemak tegen de wand van de kamer geleund, te kijken hoe wij naar bed gaan. Ze becommentariëren onderling alles wat we doen. Dit voelt heel vreemd. Ik schiet gauw in mijn slaapshirt en onder de dekens. Daar liggen we dan; vier blanken op een rijtje. Het licht blijft aan en we worden nog zeker een uur geobserveerd. "Perhaps they wait untill we make love", bromt onze Franse reisgenoot en valt prompt in slaap. Deze scène zal ik niet snel meer vergeten.

Onder leiding van een gids, Boenma, trekken we een paar dagen te voet de bergen in, samen met een Frans stel, ook fietsers. In de afgelegen dorpjes die we bezoeken, treffen we vooral kinderen en ouderen aan, volwassenen zijn aan het werk in de bergen. Na 1300 meter klimmen over smalle paden bereiken we een Akha dorp. We zijn welkom in het huis van de sjamaan. De oude baas past op wat kleintjes. In de hut lopen wat puppies rond, zoals eigenlijk overal. De oude man heeft een stok, waarmee hij nijdig uithaalt naar de beestjes als die te dichtbij komen. Ze kermen erbarmelijk maar komen toch steeds weer terug, want er staat inmiddels eten op tafel. We genieten van de gerechten, waaronder rivierwieren, bamboe en een soort gedroogde alfalfa. Toe is er rijpe mango. De puppies gaan met de pit aan de haal, waarna een kip zich er aan te goed doet, die het op haar beurt af moet leggen tegen een zwijntje, dat luid smakkend de pit wegmaalt. De oude man verdeelt de resten van onze maaltijd onder de kleine kinderen. 

Terwijl we over een kam lopen, wijst Boenma op een bloeiend papaverveld in de verte. Hoewel inmiddels niet meer voor de export, produceert men hier nog steeds opium. Elke familie telt hier nog wel zo'n twee a drie opium verslaafden. Af en toe komen we bergbewoners tegen, een paar vrouwen met manden met brandhout en grassen, een man die de waterpijp rookt in een bamboe stengel, een vrouw die met een machete een boom omhakt. We applaudisseren als de boom omkiepert. 

Na 4 uur lopen zien we een dorp van de Khmu. Via een wankele opstap bereiken we de omheinde nederzetting. Betreden via de officiële poort zou de geesten kunnen ontstemmen. Langs de trap van het grootste huis betreden we de veranda en de huiskamer annex slaapkamer. Onze rugzakken mogen we niet in het midden van de kamer zetten. Evenmin mogen we vannacht met ons hoofd naar het midden slapen, dat brengt ongeluk. We kijken elkaar eens aan; moeten we hier slapen? De kleine ruimte is bezet door een bed van een oude man met een bochel. En, met een gordijn afgescheiden van de rest, het echtelijk bed van de eigenaren. Met z'n zevenen op een paar vierkante meter, hoe intiem. 

Onder intense belangstelling van de jeugd wassen we ons zo goed mogelijk bij de dorpspomp. Het frist in ieder geval lekker op. Een grote zwarte waterbuffel slurpt genietend van ons waswater, dat via een slang uitkomt boven een geul buiten de omheining, waar het vee staat. De laatste zonnestralen kleuren het dorp zacht oranje en doen de rode kerstroos opvlammen. 

Na het heerlijke eten zitten we met de familie op de veranda en kijken naar de heldere sterrenhemel. De vrouwen hebben spierpijn van het bomen hakken. Het gesprek gaat met handen en voeten, maar we lachen veel. Moe van het klimmen en nieuwsgierig naar de slaap situatie willen we vroeg naar bed. In het kamertje legt men naast het bed van opa vier matrassen neer, gevuld met gras, en wat dekens. Gelukkig hebben wij onze klamboe en de lakenzak meegenomen. Het is een spannend moment.

Boenma heeft jaren gewerkt als leraar in de bergen, om de hilltribes Laotiaans te leren. Omdat hij de talen van de minderheden spreekt, die onderling totaal verschillen, heeft hij op verzoek van de regering met een team de bevolking in dit gebied in kaart gebracht. Dat was knap lastig. Veel mensen wisten niet precies hoeveel kinderen ze hadden, of hoe oud ze waren. Dat het af en toe wat door elkaar loopt, zien we de volgende dag tijdens de lunch in een Khmu dorp. Een jongetje van een jaar of vier, trekt het shirt van zijn (denken wij) oma omhoog en zuigt aan haar tepel. Zij laat hem rustig begaan. Wij kijken gegeneerd de andere kant op.

De dieren hebben het niet makkelijk in deze wereld. De Khmu spannen netten tussen de bamboe om vogels te vangen. Als we een speciaal bewerkte stok zien bij een bospad, vertelt Boenma dat het een signaal is dat er een val is gezet. Als het dier een draad aanraakt schiet er een mes in z'n zij. Later krijgen we een val te zien voor kleine vogels, waar een made in wordt gespiest.

Bootreizen

De Mekong is een reus van een rivier die we nu al een hele tijd min of meer volgen. Maar er zijn meerdere grote rivieren en daar is de Nam Ou in het noorden van Laos er één van. Nam betekent water, dus deze rivier heet gewoon “water Ou”. Vroeger waren deze rivieren verkeersaders, maar met de toename van wegen verliest het transport over water terrein.  De route over de Nam Ou trekt nu nog toeristen, maar dat is bijna voorbij. China BV bouwt zeven dammen in de rivier. Voor de winning van stroom voor China zelf. Nu zijn de meeste dammen nog in aanbouw en kun je er makkelijk omheen, maar straks zal de rivier niet meer bevaarbaar zijn. 

Wij maken een tripje van een dag op de boot, de fietsen achterop. Bij een dam in aanbouw moeten we een stukje fietsen en overstappen op een andere boot. Prachtige uitzichten hebben we onderweg. Er zitten stroomversnellingen in de rivier waarbij de motor keihard moet werken. Je snap niet hoe de struiken zich vasthouden in het geweld van het water. Het eerste stukje zitten we nog op een soort stoel, maar daarna op een houten bankje van 15 cm met de benen onder ons gevouwen. Na een aantal uren begint het echt pijn te doen en aan het eind van de dag hebben we een houten kont. We kunnen gelukkig weer verder op de fiets!